Տոբիթ

1 Այս է գիրքը պատմութեան Տոբիթի, որ Նեփթաղիմի ազգից էր, Սասիէլի սերնդից։ Տոբիթը որդին էր Տոբէլի, սա՝ Անանիէլի, սա՝ Անաւելի, եւ սա՝ Գաբայէլի։ ²Ասորեստանի Ենեմեսար թագաւորի օրօք նա գերուեց Թեզբուից, որ Նեփթաղիմի երկրի աջ կողմում է՝ Գալիլիայում, Ասէի վերեւում։ ³Ես՝ Տոբիթս, իմ կեանքի բոլոր օրերին ընթացայ ճշմարտութեան եւ արդարութեան ճանապարհներով, բազում ողորմութիւններ արեցի իմ եղբայրներին եւ իմ ազգակիցներին, որ Ասորեստանի երկրում՝ Նինուէում ինձ հետ էին։ ⁴Երբ դեռեւս Իսրայէլի երկրում էի, իմ հայրենի գաւառում, եւ քանի դեռ երիտասարդ էի, իմ հայր Նեփթաղիմի ողջ ազգն արտաքսուեց ու հեռացուեց Երուսաղէմի տաճարից, որն ընտրուած էր Իսրայէլի բոլոր ազգերի կողմից, որպէսզի բոլորն այնտեղ զոհ մատուցեն, եւ ուր Բարձրեալի բնակութեան տաճարը սրբագործուել էր եւ կառուցուել բոլոր ժամանակների համար։ ⁵Երուսաղէմից ապստամբ եւ Բահաղի երինջին զոհ մատուցող բոլոր ազգերի նման էր նաեւ իմ հայր Նեփթաղիմի տունը։ ⁶Միայն ես էի, որ տարեկան տօներին բազմիցս գնում էի Երուսաղէմ, ինչպէս սահմանուած է ամբողջ Իսրայէլի համար յաւիտենական հրամանով։ Ստացուած բերքի պտուղներն ու տասանորդները եւ բոլոր արդիւնքներից իրենց ստանալիք ընծաները զոհասեղանի առջեւ տալիս էի քահանաներին՝ Ահարոնի որդիներին։ Տասանորդները տալիս էի Ղեւիի որդիներին, որոնք Երուսաղէմում Աստծու տաճարի սպասաւորներն էին։ ⁷Երկրորդ տասանորդը հաւաքում եւ վաճառում էի, ամէն տարի գնում Երուսաղէմ ու ամբողջովին ծախսում այն։ ⁸Երրորդը տալիս էի նրանց, ում պատշաճ էր, ինչպէս պատուիրել էր իմ հօր մայր Դերուրան. որովհետեւ հօրիցս որբ էի մնացել։ ⁹Երբ տղամարդ դարձայ, իմ հայրենի ցեղից կնութեան առայ Աննային եւ նրանից ունեցայ Տուբիին։ ¹⁰Իսկ երբ գերեվարուեցի Նինուէ, իմ բոլոր եղբայրներն ու ազգակիցներն ուտում էին հեթանոսների հացից, իսկ ես ինձ զսպեցի, որպէսզի չուտեմ, ¹¹քանզի ողջ հոգովս յիշում էի Աստծուն։ ¹²Բարձրեալն ինձ Ենեմեսարի կողմից շնորհներ եւ բարեհաճութիւն տուեց. ես նրա վաճառականն էի, գնում էի Մարաստան։ ¹³Մարաց երկրի Ռագիւս քաղաքում, Գուրիի եղբայր Գաբայէլին պահելու տուեցի տասը քանքար արծաթ։ ¹⁴Իսկ երբ Ենեմեսարը մեռաւ, եւ նրա փոխարէն թագաւորեց նրա որդի Սենեքերիմը, այդ տարիներին խռովութիւններ սկսուեցին, եւ ես չկարողացայ գնալ Մարաստան։ ¹⁵Ենեմեսարի օրօք իմ եղբայրներին բազում բարեգործութիւններ էի անում. ¹⁶իմ հացը տալիս էի քաղցածներին, հագուստս՝ մերկերին. իսկ երբ տեսնում էի, որ իմ ազգից որեւէ մէկը մեռել է, եւ նրան դուրս են գցել պարսպից, ես թաղում էի։ Կամ էլ երբ Հրէաստանից փախստական վերադառնալուց յետոյ ¹⁷Սենեքերիմ արքան որեւէ մէկին սպանում էր, ես գաղտնի թաղում էի նրան. որովհետեւ նա իր զայրոյթով շատերին կոտորեց, իսկ յետոյ դիակները փնտռեց ու չգտաւ։ ¹⁸Նինուէացիներից ինչ-որ մէկը մտել էր թագաւորի մօտ ու նրան տեղեկացրել իմ մասին, որ դիակները թաղում եմ։ Ես թաքնուեցի, որովհետեւ իմացայ, որ ուզում են ինձ սպանել. եւ ահաբեկուած փախայ գնացի Նինուէից։ ¹⁹Իմ ամբողջ ունեցուածքը յափշտակուեց. որեւէ բան չմնաց, մնացին միայն կինս ու Տուբի որդիս։ ²⁰Ապա, յիսուն օր չանցած, իր երկու որդիներն սպանեցին նրան եւ փախան Հայոց լեռները։ Դրանից յետոյ թագաւորեց իր որդի Ասորդանը։ Սա իմ եղբօրորդի Աքիաքարոս Անայէլին կարգեց իր թագաւորութեան բոլոր իշխանների եւ ամբողջ արքունի տան գլխաւոր։ ²¹Աքիաքարոսը թագաւորին բարեխօսեց ինձ համար։ Եկան ինձ վերադարձնելու, եւ ես եկայ Նինուէ։ Աքիաքարոսը տակառապետն էր, թագաւորի տան ամբողջ ելեւմտի գիրքը նրա ձեռքին էր։ Ասորդանը նրան նշանակեց իր թագաւորութեան երկրորդ մարդը. իսկ նա իմ եղբօրորդին էր։ Երբ ես եկայ իմ տուն, ինձ տուեցին իմ Աննա կնոջը եւ իմ Տուբի որդուն։
2 Պենտեկոստէի մեծ տօնին, որ եօթներորդ շաբաթուայ սուրբ տօնն է, ինձ համար ճոխ ճաշ պատրաստեցին, եւ ես նստեցի ուտելու եւ խմելու։ ²Իմ առջեւ բազմաթիւ խորտիկներ տեսայ եւ որդուս ասացի. «Գնա՛ եւ մեր աղքատ եղբայրներից ում գտնես՝ բե՛ր, իսկ ես կը սպասեմ քեզ»։ ³Նա եկաւ եւ ասաց. «Հա՛յր, մեր ազգից մէկը, որի ոտքերը քայքայուած ու կոճերն ընկած են, այնտեղ՝ հրապարակում ընկած մեռած է»։ ⁴Ես, քանի դեռ չէի ճաշել, գնացի, վերցրի նրան եւ արեգակի մայր մտնելուց առաջ բերի իմ տուն։ ⁵Իսկ երեկոյեան լուացուեցի եւ տրտմութեամբ ուտում էի իմ հացը։ ⁶Յիշեցի Ամոսի մարգարէութիւնը, թէ ինչպէս նա ասել էր. «Ձեր տօները սուգ կը դառնան, եւ ձեր բոլոր ուրախութիւնները՝ տրտմութիւն»։ Եւ ես դառնօրէն արտասուեցի։ ⁷Երբ արեգակը մայր մտաւ, գերեզման փորեցի եւ թաղեցի նրան։ ⁸Իսկ իմ մերձաւորները ծաղրում էին ինձ եւ ասում. «Այժմ էլ չի՞ վախենում այս գործերի պատճառով մեռնելուց, որովհետեւ դրա համար հալածուեց, եւ կրկին եկել՝ դիակներն է թաղում»։ ⁹Նոյն գիշերը, դիակը թաղելուց յետոյ, վերադարձայ եւ, պղծուած լինելով, պառկեցի գաւթի պատի մօտ. ¹⁰երեսս էլ չծածկեցի։ ¹¹Չգիտէի, որ առաստաղին ճնճղուկներ էին նստած, ու բաց աչքերով վերեւ էի նայում, իսկ նրանց ձագերը տաք-տաք ծրտում էին աչքերիս մէջ. դրանից աչքերիս մէջ հատեր գոյացան։ Գնացի բժիշկների մօտ, բայց նրանք ինձ չօգնեցին։ Մինչեւ Ելիմադիա գնալս Աքիաքարոսն ինձ կերակրում էր իր ծախսով։ ¹²Իսկ իմ կինն իր ձեռքով մանում ու գործում էր եւ տալիս գործատէրերին, ¹³սրանք էլ տալիս էին նրա վարձը։ Մի անգամ էլ վարձից բացի նրան տուեցին նաեւ մի ուլ։ ¹⁴Երբ նա եկաւ ինձ մօտ, սկսեց ինձ հետ վիճել. ես նրան ասացի. «Դու որտեղի՞ց բերեցիր այդ ուլը, մի՞թէ գողացուած է. տա՛ր, տո՛ւր իր տէրերին, որովհետեւ ինձ համար գողացուածը ուտելն օրէնք չէ»։ ¹⁵Իսկ կինս ասաց. «Պատիւ արեցին ինձ՝ վարձիս հետ տուին»։ Բայց ես չհաւատացի նրան, այլ ստիպում էի ուլը տալ իր տէրերին։ Ես նրա կողմից ամօթանքի արժանացայ. նա ինձ ասաց. «Հիմա ո՞ւր են քո ողորմութիւններն ու արդարութիւնները, ահա թէ ինչպէ՜ս յայտնի եղան քեզ»։
3 Ես տխրեցի ու լաց եղայ. վեր կացայ եւ զայրացած սրտով սկսեցի աղօթել ու ասել. ²«Տէ՛ր, արդար ես դու, եւ քո բոլոր գործերն ու ճանապարհները ողորմութիւն են. դատաստաններդ ճշմարիտ են, եւ միշտ արդար ես դատում. ³նայի՛ր եւ յիշի՛ր ինձ, մի՛ հատուցիր ինձ ըստ իմ մեղքերի եւ ըստ իմ չարիքների, նաեւ իմ հայրերի գործած չարիքների համար, որոնք մեղանչեցին քո առաջ։ ⁴Նրանք անտեսեցին քո պատուիրանները, դու մեզ յափշտակութեան, գերութեան եւ մահուան մատնեցիր, նախատինքի նշաւակ դարձրիր բոլոր ժողովուրդների առաջ, որոնց մէջ եւ ցրուած ենք։ Արդ, Տէ՛ր, այժմ բազում են քո արդար դատաստանները, որ արեցիր իմ եւ մեր հայրերի հետ, ⁵որովհետեւ մենք քո պատուիրանները չկատարեցինք եւ արդարութեամբ չընթացանք քո առջեւ։ ⁶Այժմ ինձ հետ վարուի՛ր ըստ քո կամքի հաճութեան եւ իմ հոգին առնելու հրաման տուր, որպէսզի ազատուեմ հոգուցս եւ հող դառնամ, որովհետեւ ինձ համար մեռնելն աւելի լաւ է, քան իմ այս կեանքը, քանի որ անտեղի նախատինքներ լսեցի, եւ տրտմութիւնն իմ մէջ շատ է. ազատի՛ր ինձ իմ վշտերից, ուղարկի՛ր յաւիտենական հանգըրուան եւ քո երեսը մի՛ շրջիր ինձանից»։ ⁷Նոյն օրն իսկ Աստուած իմացել էր այն, ինչ կատարուել էր Ռագուէլի դուստր Սառայի հետ, որ Մարաստան երկրի Եկբատան քաղաքում էր. ⁸իր հօր աղախինները նախատում էին աղջկան, որն ամուսնութեան էր տրուել եօթը մարդու, իսկ Ազմոդեւս չար դեւը սպանում էր նրանց՝ աղջկան մերձենալուց առաջ, համաձայն այր ու կնոջ մերձեցման կարգի։ Աղախինները նրան նախատում էին ու ասում. «Չգիտե՞ս, որ խեղդում ես քո ամուսիններին, որովհետեւ արդէն եօթը մարդ առար եւ ոչ մէկին չվայելեցիր. ⁹ուրեմն մեզ ինչո՞ւ ես տանջում, ինչո՞ւ դու էլ նրանց հետ չմեռար, որպէսզի մենք երբեք չտեսնենք քո զաւակին»։ ¹⁰Երբ աղջիկն այս լսեց, շատ տխրեց ու ցանկանում էր խեղդել իրեն։ Նա ասում էր. «Ես իմ հօր միամօր զաւակն եմ, ուրեմն եթէ անեմ այս, նրան անարգանք կը բերեմ ու ծերունուն ցաւերով դժոխք կ՚իջեցնեմ»։ ¹¹Եւ նա սկսեց աղօթել այն պատուհանի մօտ, որ նայում էր դէպի Երուսաղէմ։ Նա ասում էր. ¹²«Օրհնուած ես դու, Տէ՛ր Աստուած իմ, եւ յաւիտեան օրհնուած է քո սուրբ եւ պատուական անունը։ ¹³Այժմ, Տէ՛ր, իմ ամբողջ սրտով աղաչում եմ քեզ ¹⁴եւ խնդրում, որ հոգիս մարմնիցս ազատես, որպէսզի այլեւս նախատինքներ չլսեմ. ¹⁵քանզի, Տէ՛ր, դու գիտես, որ իմ կուսութեամբ մաքուր եմ բոլոր մեղքերից, ¹⁶չեմ աղտոտել իմ անունն ու իմ հօր անունը, իմ հօր միամօր զաւակն եմ, նա ուրիշ որդի չունի, որ ժառանգ լինի իրեն։ Նա ո՛չ մերձաւոր եղբայր, ո՛չ էլ եղբօրորդի ունի, որպէսզի նրան կնութեան գնալու համար պահպանեմ անձս, որովհետեւ ահա արդէն եօթը ամուսիններս մահացան, այլեւս ինչի՞ համար ապրեմ հիմա։ Իսկ եթէ մահս չես ցանկանում, Տէ՛ր, նայի՛ր ինձ եւ ողորմի՛ր, որպէսզի այլեւս նախատինքներ չլսեմ»։ ¹⁷Եւ երկուսի աղօթքներն էլ լսելի եղան մեծ Ռափայէլին։ ¹⁸Նա ուղարկուեց բժշկելու երկուսին էլ՝ Տոբիթի աչքերից հատերը վերացնելու եւ Ռագուէլի դուստր Սառայից Ազմոդեւս դեւին հանելու, նրան կնութեան տալու Տոբիթի որդի Տուբիին, որովհետեւ հէնց Տուբիին էր վիճակուած ժառանգել նրան։ Այդ նոյն պահին Տոբիթը շրջուեց ու մտաւ իր տուն, իսկ Ռագուէլի դուստր Սառան իջաւ իր վերնասենեակից։
4 Նոյն օրը Տոբիթը յիշեց արծաթը, որ Մարաց երկրի Ռագիւս քաղաքում պահ էր տուել Գաբայէլին։ Նա իր մտքում ասաց. «Ես ինձ համար մահ խնդրեցի. քանի դեռ չեմ մեռել, ինչո՞ւ չկանչեմ իմ որդի Տուբիին եւ ամէն ինչ չյայտնեմ նրան»։ ²Եւ նա կանչեց ու ասաց նրան. ³«Որդեա՛կ իմ, երբ մեռնեմ, կը թաղես ինձ. չանարգե՛ս կամ չանտեսե՛ս քո մօրը, այլ նրան կը պատուես կեանքիդ բոլոր օրերին, նրա համար կ՚անես այն ամէնը, ինչ հաճելի է իրեն, չտխրեցնես նրան։ ⁴Կը յիշես, որ, երբ դու նրա որովայնում էիր, նա քեզ համար շատ նեղութիւններ է կրել. ⁵երբ նա մեռնի, կը թաղես ինձ մօտ, նոյն գերեզմանում։ ⁶Յիշի՛ր քո Տէր Աստծուն կեանքիդ բոլոր օրերին, մեղք չգործե՛ս կամ նրա պատուիրանները զանց չառնես, քո ամբողջ կեանքում արդարութիւն կը գործես, անիրաւութեան ճանապարհներով չգնաս, քանի որ, երբ արդար գործ անես, քո բոլոր գործերը կը յաջողուեն, ինչպէս յաջողւում է բոլորին, ովքեր արդարութիւն են գործում։ ⁷Քո ունեցուածքից ողորմութիւններ կ՚անես. ողորմութիւն անելիս թող քո աչքը ագահ չլինի. երեսդ չդարձնես բոլոր աղքատներից, եւ Տէր Աստուածն էլ ի՛ր երեսը չի դարձնի քեզանից։ ⁸Ինչքան շատ ունենաս, ըստ այդ շատութեան կ՚անես քո ողորմութիւնները, եթէ քիչ ունենաս՝ ըստ քչի։ ⁹Չյապաղես ողորմութիւններ անել, ¹⁰քանի որ դրանով բարիքներ կը գանձես քո կեանքի օրերին։ ¹¹Արդարեւ, ողորմութիւնները փրկում են մահուանից եւ թոյլ չեն տալիս մտնել խաւարի մէջ. ¹²ողորմութիւնները բարի պարգեւ են բոլորին, ովքեր այն անում են Աստծու առջեւ։ ¹³Անձիդ համար զգոյշ կը լինես պոռնկութիւնից, կին կ՚առնես քո հայրերի սերնդից. օտար ազգից կին չառնես, որովհետեւ մարգարէների՝ մենք մեր առաջին հայրերի՝ Նոյի, Աբրահամի, Իսահակի եւ Յակոբի որդիներն ենք։ Դու, որդեա՛կ, յիշի՛ր՝ սրանք բոլորն էլ իրենց եղբայրներից կին առան եւ օրհնուեցին իրենց որդիներով. եւ նրանց սերունդը պիտի ժառանգի երկիրը։ Դու, որդեա՛կ, պիտի սիրես քո եղբայրներին, երեսդ չշրջես, սիրտդ չշրջես քո եղբայրներից, քո ժողովրդի որդիներից ու դուստրերից. նրանցի՛ց կին կ՚առնես քեզ համար։ ¹⁴Ամբարտաւանութիւնից առաջ են գալիս կորուստ եւ մեծ խռովութիւն, պղծութիւնից՝ պակասութիւն եւ մեծ աղքատութիւն, քանի որ պղծութիւնը սովի մայրն է։ ¹⁵Վարձկանիդ վարձը թող մի օր էլ չմնայ քեզ մօտ, այլ կը վճարես անմիջապէս. եւ եթէ դու ծառայես Աստծուն, նա քեզ բարիքներով կը հատուցի։ Որդեա՛կ, քո բոլոր գործերում զգոյշ կը լինես, խելամի՛տ եղիր քո ողջ կեանքում. ¹⁶ինչը դու ատում ես, ուրիշին չանես։ Հարբելու աստիճան գինի չխմե՛ս, հարբած ճանապարհ չգնա՛ս. ¹⁷քո հացից կը տաս քաղցածներին, քո հագուստներից՝ մերկերին. եւ ինչ կ՚աւելանայ քեզ պէտք եղածից, ողորմութիւն կ՚անես։ ¹⁸Քո հացը չխնայես տալ արդարների գերեզմանների վրայ, բայց մեղաւորների համար չտա՛ս։ ¹⁹Ամէն մարդուց խորհուրդ կը խնդրես, չարհամարհես ոչ մի պիտանի խորհուրդ։ ²⁰Ամէն ժամ կ՚օրհնես քո Տէր Աստծուն եւ կը խնդրես նրանից, որ քո բոլոր ճանապարհներն ուղիղ լինեն, քո բոլոր մտադրութիւններն ու գործերը յաջողուեն, որովհետեւ մարդու բոլոր մտադրութիւնները ոչինչ են։ Տէրն ինքն է տալիս բարի խորհուրդներ, եւ ում կամենում է՝ խոնարհեցնում է, ինչպէս հաճելի է իրեն։ Ահա, որդեա՛կ իմ, դու կը յիշես իմ բոլոր պատուիրանները, որ տալիս եմ քեզ, եւ թող նրանք չջնջուեն քո սրտից։ ²¹Հիմա ես յայտնում եմ քեզ տասը քանքար արծաթի մասին, որ Մարաց երկրի Ռագիւս քաղաքում պահելու տուեցի Գաբրիի որդի Գաբայէլին։ ²²Չվախենաս, որդեա՛կ, որ շատ աղքատացանք, որովհետեւ եթէ Աստծուց վախենաս, բոլոր մեղքերից հեռու լինես եւ անես նրան հաճելին, քեզ շատ ունեցուածք եւ հարստութիւն կը գայ»։
5 Տուբին պատասխանեց եւ ասաց նրան. «Հա՛յր, կ՚անեմ ամէն ինչ, որ պատուիրեցիր ինձ, ²բայց ես ինչպէ՞ս կարող եմ գտնել արծաթը, քանի որ չեմ ճանաչում այդ մարդուն։ ³Հայրը նրան տուեց ստացագիրն այն մարդու, որի մօտ գանձն աւանդ էր դրուած, ⁴եւ ասաց նրան. «Դու քեզ համար փնտռի՛ր մի մարդ, որ հետդ գայ. ես կը տամ նրա վարձը, քանի դեռ կենդանի եմ, եւ դու կը գնաս կը վերցնես արծաթը»։ ⁵Տուբին գնաց վարձով մի մարդ փնտռելու, որ գնար իր հետ։ Եւ նա գտաւ Ռափայէլ Հրեշտակին, ⁶բայց չգիտէր, թէ ով է նա։ Տուբին ասաց նրան. ⁷«Դու կարո՞ղ ես ինձ հետ գալ Ռագիւս՝ Մարաց երկիր, կամ լաւ ծանօ՞թ ես այդ տեղերին»։ ⁸Հրեշտակն ասաց նրան. «Ես կը գամ քեզ հետ. ե՛ւ ճանապարհին եմ տեղեակ, ե՛ւ մեր եղբայր Գաբայէլին եմ ճանաչում»։ ⁹Տուբին ասաց նրան. «Դու մի վայրկեան սպասի՛ր այստեղ, մինչեւ ես մտնեմ ու հարցնեմ իմ հօրը»։ Եւ ասաց նրան. «Գնա՛ եւ չուշանա՛ս»։ ¹⁰Տուբին ներս մտաւ ու ասաց հօրը. «Ահա գտայ ընկեր, որ գալիս է հետս»։ Հայրն ասաց նրան. «Դու նրան կանչի՛ր ինձ մօտ, որպէսզի իմանամ, թէ որ ազգից է նա եւ կամ հետդ գալու համար վստահելի՞ է»։ ¹¹Տուբին ներս կանչեց նրան, եւ նրանք ողջոյն տուեցին միմեանց։ ¹²Տոբիթն ասաց նրան. «Եղբա՛յր, դու մեր ո՞ր ցեղից ես, ասա՛ ինձ»։ ¹³Եւ նա ասաց նրան. «Իմ ազգատո՞հմն ես փնտռում, թէ՞ ինձ վարձել ես, որ քո որդու հետ գնամ»։ Տոբիթն ասաց նրան. «Ուզում եմ, եղբա՛յր, իմանալ քո ազգն ու անունը»։ ¹⁴Նա ասաց. «Իմ անունն Ազարիա է, քո եղբայրներից մէկի՝ մեծն Անանիայի որդին եմ»։ ¹⁵Տոբիթն ասաց նրան. «Բարի եկար, եղբա՛յր, մի՛ զայրացիր ինձ վրայ, որ ցանկացայ իմանալ քո ազգատոհմը, որովհետեւ դու հէնց իմ եղբայրն ես՝ բարի ու ազնուական ցեղից, քանի որ ես ճանաչում եմ Անանիային եւ Յաթանին՝ մեծն Սեմի որդիներին, երբ մենք միասին գնում էինք Երուսաղէմում երկրպագելու եւ անասունների առաջին ծնունդներն ու բերքի տասանորդները մատուցելու։ Նրանք չմոլորուեցին մեր եղբայրների մոլորութիւնով. Դու մեծերի ազգից ու արմատից ես, եղբա՛յր։ ¹⁶Այժմ դու ասա՛ ինձ. ի՞նչ վարձ տամ քեզ. կը տամ օրական մի դրամ եւ ուտելիքը, ինչպէս իմ որդուն։ ¹⁷Երբ ողջ վերադառնաք այս ուղեւորութիւնից, վարձդ կ՚աւելացնեմ»։ Եւ նրանք համաձայնեցին այդպէս անել։ ¹⁸Տոբիթն ասաց նրան. «Տուբի՛, որդեա՛կ, պատրաստուի՛ր ճանապարհ ընկնելու, եւ թո՛ղ Աստուած յաջողութիւն տայ ձեզ»։ Պատանին պատրաստեց ճանապարհի ուտելիքը, իսկ հայրն ասաց նրան. «Որդեա՛կ, դու գնա՛ այդ մարդու հետ, իսկ Աստուած, որ բնակւում է երկնքում, թող յաջողութիւն տայ ձեր ճանապարհին, եւ նրա հրեշտակն ուղեկից լինի ձեզ»։ ¹⁹Եւ նրանք երկուսով միասին ելան գնացին, նրանց հետ՝ նաեւ պատանու շունը։ Պատանու մայրը լալով ասաց. «Տոբի՛թ, մեր որդուն ինչո՞ւ հեռացրիր մեզանից, չէ՞ որ նա է մեր ծերութեան ցուպը, նա է մեր առջեւ ելումուտ անում. ²⁰թող արծաթի վրայ արծաթ չգայ, միայն թէ մեր որդու կեանքին բան չլինի, ²¹քանզի ինչ Աստուած տուել է մեզ, բաւական է մեզ համար»։ ²²Տոբիթն ասաց նրան. «Քո՛յր, մի՛ տրտմիր, նա ողջ կը վերադառնայ, եւ քո աչքերը կը տեսնեն նրան, ²³քանի որ իր բարի Հրեշտակը կ՚առաջնորդի նրան, յաջողութիւն կը տայ նրա ճանապարհին, եւ նա ողջ ու առողջ կը վերադառնայ այնտեղից»։ ²⁴Եւ մայրը դադարեց լալուց։
6 Նրանք ճանապարհ ընկան, եկան Դկլաթ գետի մօտ եւ իջեւանեցին այնտեղ, գետափին։ Պատանին իջաւ գետեզր՝ լուացուելու։ ²Գետից դուրս ելաւ մի ձուկ եւ ուզում էր կուլ տալ պատանուն։ ³Հրեշտակն ասաց պատանուն. «Ձեռքդ մեկնի՛ր, բռնի՛ր այդ ձուկը»։ Պատանին բռնեց ձուկը եւ հանեց ցամաք։ Հրեշտակն ասաց նրան. ⁴«Բա՛ց արա այդ ձկան փորը, հանի՛ր դրա սիրտը, լեարդն ու լեղին եւ պահի՛ր զգուշութեամբ»։ ⁵Եւ պատանին արեց այնպէս, ինչպէս հրեշտակն ասաց իրեն։ Ձուկը խորովեցին ու կերան եւ ապա երկուսով միասին գնացին։ Եւ երբ մօտեցել էին Եկբատանին, ⁶պատանին ասաց հրեշտակին. «Ազարիա՛ եղբայր, ինչի՞ համար վերցրինք ձկան սիրտը, լեարդն ու լեղին»։ ⁷Հրեշտակն ասաց նրան. «Եթէ դեւը կամ պիղծ սատանան բռնել է մէկին, այդ սիրտը եւ լեարդը պէտք է ծխել տղամարդու կամ կնոջ առջեւ, եւ նա այլեւս չի դիւահարուի։ ⁸Իսկ եթէ մէկն աչքերին հատ ունի, լեղին քսում են աչքին, եւ նա բուժւում է»։ ⁹Երբ նրանք մօտեցան Ռագիւսին, ¹⁰Հրեշտակն ասաց պատանուն. «Եղբա՛յր, այսօր մենք պէտք է գիշերենք Ռագուէլի մօտ, նա քո ազգականն է եւ ունի մի դուստր, որի անունը Սառա է. ես նրա համար կը խօսեմ, որպէսզի նրան կնութեան տան քեզ։ ¹¹Աղջկայ ժառանգութիւնը քեզ է վիճակուած, եւ միայն դու ես նրա ազգից, իսկ աղջիկն իսկապէս գեղեցիկ է, պարկեշտ եւ խելացի։ ¹²Այժմ լսի՛ր ինձ, ես կը խօսեմ աղջկայ հօր հետ, իսկ երբ մենք վերադառնանք ռագիւսացիների քաղաքից, կ՚անենք քո հարսանիքը։ Ես ճանաչում եմ Ռագուէլին. Մովսէսի օրէնքների համաձայն նա աղջկան չի տայ օտար մարդու, որը արենակից մերձաւոր չէ, քանի որ բոլոր մարդկանցից աւելի դու ես ժառանգութիւնն ստանալու արժանի»։ ¹³Այն ժամանակ պատանին ասաց Հրեշտակին. «Եղբա՛յր Ազարիա, ես աղջկայ մասին այսպիսի բան եմ լսել. նրան տուել են եօթը մարդու, եւ նրանք բոլորը մեռել են առագաստի սենեակում։ ¹⁴Իսկ ես իմ հօր միամօր զաւակն եմ, վախենում եմ՝ միգուցէ մտնեմ եւ նախորդների նման ես էլ մեռնեմ, որովհետեւ աղջիկը դեւ ունի, եւ դեւը նրան սիրում է ու որեւէ մէկին չի դիպչում վնասելու համար, այլ՝ միայն նրանց, ովքեր մերձենում են նրան, որպէսզի կնութեան առնեն։ Արդ, եթէ անեմ այս բանը, վախենում եմ, որ իմ հօրն ու իմ մօրը իմ պատճառած վշտերով կ՚իջեցնեմ իրենց գերեզմանը։ Նրանք ուրիշ որդի էլ չունեն, որ թաղի նրանց»։ ¹⁵Հրեշտակն ասաց նրան. «Դու չե՞ս յիշում քո ազգից քեզ կին առնելու մասին հօրդ ասած պատուիրանը։ Այժմ դու լսի՛ր ինձ, որովհետեւ նա պէտք է քո կինը լինի. ¹⁶դեւի մասին էլ մի՛ մտահոգուիր, քանի որ այս գիշեր իսկ դու աղջկան կնութեան կ՚առնես։ ¹⁷Երբ մտնես առագաստի սենեակ, կը վերցնես մոխրախառն կրակ, որի մէջ խունկ ծխուած լինի, եւ ձկան սիրտն ու լեարդը կը դնես դրա վրայ ու կը ծխես. ¹⁸դեւը կը հոտոտի ու կը փախչի եւ այլեւս յաւիտեան չի վերադառնայ։ ¹⁹Եւ երբ դու եւ աղջիկը մտնէք առագաստի սենեակ, երկուսով կը կանգնէք եւ բարձրաձայն լալով կը կանչէք ողորմած Աստծուն, եւ նա ձեզ կը փրկի ու կ՚ողորմի, ²⁰որովհետեւ իր ծննդից ի վեր այդ աղջիկը վիճակուած է քեզ. դու կը փրկես նրան, եւ նա քեզ հետ կը գայ քո տուն. եւ ես գիտեմ, որ դու նրանից որդիներ կ՚ունենաս»։ ²¹Տուբին երբ լսեց այս բանը, աղջկայ նկատմամբ գութ ընկաւ նրա սիրտը, եւ հոգին սիրով կապուեց նրան։
7 Նրանք եկան Եկբատան եւ մտան Ռագուէլի տուն։ Սառան ընդառաջ ելաւ, եւ ողջունեցին նրանց, նրանք էլ՝ նրան, եւ Սառան նրանց տարաւ տուն։ ²Ռագուէլն իր կին Հեդնային ասաց. «Տեսնո՞ւմ ես, որ այս պատանեակը նման է իմ եղբօրորդի Տոբիթին»։ ³Ռագուէլը հարցրեց նրանց եւ ասաց. «Որտեղի՞ց էք, եղբայրնե՛ր»։ Նրան ասացին. «Նեփթաղիմի որդիներից ենք, որ գերի ենք տարուած Նինուէ»։ ⁴Ապա ասաց. «Դուք ճանաչո՞ւմ էք մեր եղբայր Տոբիթին»։ Ասացին. «Ճանաչում ենք»։ ⁵Ռագուէլը նրանց ասաց. «Ո՞ղջ է»։ Նրանք ասացին. «Ողջ եւ կենդանի է»։ ⁶Իսկ Տուբին ասաց. «Նա իմ հայրն է»։ Ռագուէլն անմիջապէս վեր կացաւ, համբուրեց նրան, շատ լաց եղաւ, ⁷օրհնեց նրան եւ ասաց. «Բարի ես դու եւ բարերար մարդու որդի»։ Իսկ երբ լսեց, որ Տոբիթի աչքերը կուրացել են, ⁸լաց եղաւ եւ տրտմեց. տրտմեցին նաեւ իր կին Հեդնան եւ նրանց դուստր Սառան։ Նրանք մեծ ուրախութեամբ ընդունեցին ու պահեցին նրանց։ ⁹Ապա նրանք հօտից մի խոյ մորթեցին, բազում խորտիկներ պատրաստեցին ու դրեցին նրանց առջեւ։ Տուբին ասաց Ռափայէլին. «Եղբա՛յր Ազարիա, այժմ ասա այն, ինչի մասին խօսում էիր ճանապարհին, որպէսզի քո ասածը լինի»։ Ռափայէլն այդ խօսքերը հաղորդեց Ռագուէլին. եւ Ռագուէլը Տուբիին ասաց. «Կե՛ր, խմի՛ր եւ ուրա՛խ եղիր, որովհետեւ քեզ է վիճակուած առնել իմ աղջկան։ Բայց քեզ ճշմարիտն ասեմ. ես իմ աղջկան տուել եմ եօթը մարդու, եւ երբ նրանք ցանկանում էին մերձենալ նրան, նոյն գիշերը մեռնում էին։ Իսկ այժմ, որդեա՛կ իմ, դու ուրախ եղիր»։ ¹⁰Տուբին ասաց. «Ես այստեղ ոչ մի բան չեմ ուտի, մինչեւ չվերջացնէք այս գործը»։ ¹¹Ռագուէլն ասաց. «Ըստ օրէնքի, նրան վերցրո՛ւ քեզ, որովհետեւ դու աղջկան եղբայր ես գալիս, եւ թող նա քոնը լինի. ¹²թող ողորմածն Աստուած ձեզ բարին յաջողեցնի»։ ¹³Նա կանչեց իր դուստր Սառային, բռնեց նրա ձեռքից, տուեց Տուբիին կնութեան եւ ասաց. «Ահա՛, ըստ Մովսէսի օրէնքի, դու վերցրո՛ւ նրան եւ տա՛ր քո հօր մօտ»։ Եւ նա օրհնեց նրանց։ ¹⁴Ապա կանչեց իր կին Հեդնային եւ տան ամբողջ ունեցուածքը վերցրեց, տուեց աղջկան, մուրհակներով հաստատեց դրանք եւ կնքեց։ ¹⁵Նրանք սկսեցին ուտել, խմել եւ ուրախանալ։ ¹⁶Ռագուէլը կանչեց իր կին Հեդնային ու ասաց նրան. «Քո՛յր, դու պատրաստի՛ր միւս սենեակը եւ աղջկան տար այնտեղ»։ ¹⁷Կինը արեց այնպէս, ինչպէս հրամայել էր իրեն, եւ նրան տարաւ այնտեղ։ Աղջիկը լալիս էր, մայրը սրբում էր աղջկայ արտասուքները եւ ասում նրան. ¹⁸«Քաջալերուի՛ր, դո՛ւստրս, երկնքի եւ երկրի Տէրն այս տրտմութեան փոխարէն քեզ ուրախութիւն ու ցնծութիւն կը տայ, քաջալերուի՛ր, աղջի՛կս, քաջալերուի՛ր»։
8 Երբ նրանք ընթրելն աւարտեցին, Տուբիին տարան աղջկայ մօտ։ ²Երբ նա ներս մտաւ, յիշեց Ռափայէլի խօսքերը, վերցրեց խնկի մոխրախառն կրակը, նրա վրայ դրեց ձկան սիրտն ու լեարդը եւ ծխեց. իսկ երբ դեւն առաւ այդ հոտը, փախաւ Եգիպտոսի սահմանների վերին կողմը, ³եւ Հրեշտակը կապեց նրան։ Երբ երկուսով անկողին մտան, Տուբին ելաւ մահճից եւ ասաց. ⁴«Քո՛յր, դո՛ւ էլ արի, աղօթենք, որպէսզի Աստուած մեզ ողորմի»։ Տուբին սկսեց աղօթել ու ասաց. ⁵«Օրհնուած ես դու, մեր հայրերի Տէ՛ր Աստուած, օրհնուած է քո սուրբ անունը եւ փառաւորուած յաւիտեան, թո՛ղ քեզ փառաբանեն երկինքը եւ քո բոլոր արարածները։ ⁶Դո՛ւ ստեղծեցիր Ադամին եւ նրան օգնական տուիր Եւային, նրա կնոջը որպէս զօրավիգ տուիր նրան.նրանցից եղան մարդկանց բոլոր զաւակները. դո՛ւ ասացիր, թէ՝ «Լաւ չէ, որ մարդ լինի մենակ, նրա համար իրեն նման օգնական ստեղծենք»։ ⁷Այժմ, Տէ՛ր, այս քրոջս առնում եմ ոչ թէ պոռնկութեան համար, այլ՝ արդարութեամբ, որպէս կին։ ⁸Նայի՛ր, Տէ՛ր, եւ ողորմի՛ր ինձ, որպէսզի մենք միասին ծերանանք»։ Եւ աղջիկն աղօթում էր նրա հետ։ Այն գիշեր նրանք քնեցին երկուսով՝ միասին։ ⁹Իսկ Ռագուէլը գնաց եւ նրա համար գերեզման փորեց, ¹⁰քանզի վախենում էր, թէ գուցէ նա էլ մեռնի։ ¹¹Ռագուէլը եկաւ տուն եւ ասաց իր կին Հեդնային. ¹²«Աղախիններից մէկին ուղարկի՛ր, որպէսզի տեսնի, թէ կենդանի՞ է արդեօք, իսկ եթէ ոչ, կը թաղենք նրան, եւ ոչ ոք չի իմանայ»։ ¹³Աղախինը ներս մտաւ ու տեսաւ, որ երկուսով քնած են։ ¹⁴Նա դուրս ելաւ ու ասաց, որ կենդանի են։ ¹⁵Ռագուէլը օրհնեց Աստծուն ու ասաց. «Օրհնուած ես դու, Տէ՛ր Աստուած, քո բոլոր օրհնութիւնների ու փառքերի մէջ.թող քեզ օրհնեն քո բոլոր սրբերը, քո բոլոր ստեղծածները, քո ընտրեալները թող քեզ օրհնեն յաւիտեան։ ¹⁶Օրհնուած ես դու, Տէ՛ր Աստուած, որովհետեւ ուրախացրիր ինձ, եւ ինձ հետ չպատահեց այն, ինչ թւում էր ինձ, այլ մեզ հետ վարուեցիր ըստ քո մեծ ողորմութեան։ ¹⁷Օրհնուած ես դու, Տէ՛ր, որովհետեւ ողորմեցիր այս երկու միամօրիկ զաւակներին, Տէ՛ր, սրանց համար արա՛ քո ողորմութիւնները, թո՛ղ սրանց կեանքն աւարտուի առողջութեամբ եւ ուրախութեամբ»։ ¹⁸Եւ նա իր ծառաներին հրամայեց լցնել գերեզմանը։ ¹⁹Ապա տասնչորս օր արեց նրանց հարսանիքը։ ²⁰Ռագուէլն ասաց Տուբիին. «Երդուեցնում եմ քեզ. դու այստեղից չես գնայ, մինչեւ չաւարտուի հարսանիքի տասնչորս օրը. ²¹իսկ յետոյ կը վերցնես իմ ունեցուածքի կէսը, դու եւ աղջիկը խաղաղութեամբ կը գնաք քո հօր մօտ, իսկ երբ ես եւ իմ կինը մեռնենք, դուք կը վերցնէք մնացած մեր ամբողջ ունեցուածքը»։
9 Տուբին կանչեց Ռափայէլին եւ ասաց նրան. ²«Եղբա՛յր Ազարիա, դու հետդ վերցրո՛ւ մի պատանի եւ երկու ուղտ ու գնա՛ Մարաց Ռագիւս քաղաքը՝ Գաբայէլի մօտ, եւ պահելու տրուած արծաթը բե՛ր ինձ. հետդ առնելով հարսանիք կը բերես նաեւ իրեն՝ Գաբայէլին, ³որովհետեւ Ռագուէլը երդուեց, թէ՝ «Քեզ չեմ արձակի»։ ⁴Այժմ իմ հայրն օրերն է հաշւում։ Եթէ ուշանանք, շատ կը վշտանայ ու կը տրտմի»։ ⁵Ռափայէլը գնաց եւ իջեւանեց Գաբայէլի մօտ, նրան տուեց մուրհակը։ Գաբայէլը բերեց արծաթի կնքուած պարկերը ու տուեց նրան։ ⁶Եւ առաւօտեան կանուխ նրանք գնացին հարսանիք։ Տուբին ուրախացաւ իր կնոջ հետ։
10 Նրա հայր Տոբիթն ամբողջ ժամանակ մտքում խորհում էր։ Երբ լրացան վերադառնալու օրերը, եւ նրանք չեկան, ²նա ասաց. «Գուցէ Գաբայէլը մեռե՞լ է. երեւի ոչ ոք նրան չի տուել արծաթը, ինքն էլ ամօթից չի ցանկանում գալ»։ Եւ նա խիստ տրտում էր։ ³Կինն ասաց նրան. «Որ այսչափ ուշացաւ, վայ թէ կորաւ տղան»։ ⁴Նա սկսեց լալ ու սգալ որդուն եւ ասաց. ⁵«Ոչինչ պէտք չէ ինձ, որդեա՛կ իմ, էլ ինչո՞ւ թողեցի քեզ, իմ աչքերի՛ լոյս»։ ⁶Տոբիթն ասաց նրան. «Լռի՛ր եւ մի՛ անհանգստացիր, նա ողջ է»։ ⁷Իսկ կինն ասաց նրան. «Դո՛ւ լռիր եւ մի՛ խաբիր ինձ, որովհետեւ իմ երեխան կորաւ»։ Եւ ամէն օր մայրը դուրս էր ելնում ու գալիս այն ճանապարհը, որով նրանք գնացել էին. ցերեկը հաց չէր ուտում, իսկ գիշերը չէր դադարում իր որդի Տուբիին սգալուց։Երբ լրացաւ հարսանիքի տասնչորս օրը, որ նրանց այնտեղ լինելու համար երդուել էր Ռագուէլը, ⁸Տուբին ասաց Ռագուէլին. «Արձակի՛ր ինձ, որովհետեւ իմ հայրն ու մայրն այլեւս ինձ ողջ տեսնելու յոյս չունեն»։ ⁹Եւ աներն ասաց նրան. «Դու մնա՛ այստեղ՝ ինձ մօտ, իսկ ես մարդիկ կ՚ուղարկեմ քո հօր մօտ, նրանք քո մասին կը պատմեն նրան»։ ¹⁰Տուբին ասաց. «Այդպէս չի լինի, այլ պէտք է ինձ արձակես, որ գնամ իմ հօր մօտ»։ Եւ Ռագուէլը վեր կացաւ ու նրան տուեց իր կին Սառային, իր ունեցուածքի կէսը, ծառաներ ու աղախիններ, անասուններ ու արծաթ, ¹¹օրհնեց նրանց, արձակեց ու ասաց. «Որդեա՛կ իմ, թող երկնքի Տէր Աստուածը յաջողութիւն տայ ձեզ, քանի դեռ ես չեմ մեռել»։ ¹²Իսկ իր դստերն ասաց. «Որդեա՛կս, պատուի՛ր քո սկեսուրին ու սկեսրայրին, քանի որ այժմ նրանք են քո հայրն ու մայրը. եւ հեռո՛ւ մնա ատելութեան խօսքերից»։ ¹³Եւ նա համբուրեց նրան։ Իսկ Հեդնան ասաց Տուբիին. «Սիրելի՛ եղբայր, թող Տէրը քեզ ողջութեամբ տանի քո տուն եւ ինձ՝ իմ դուստր Սառայից զաւակ տեսնել տայ, որպէսզի ես ուրախանամ Տիրոջ առջեւ. այժմ նրան յանձնում եմ քեզ, թո՛ղ այսուհետեւ քոնը լինի, չտրտմեցնե՛ս նրան»։
11 Տուբին գնում էր ու օրհնում Աստծուն, որ յաջողութիւն տուեց իր ճանապարհին, օրհնում էր Ռագուէլին ու նրա կնոջը։ Եւ նա նրանց հետ գնաց, մինչեւ մօտեցան Նինուէին։ ²Ռափայէլը Տուբիին ասաց. «Եղբա՛յր, չգիտե՞ս ինչպիսի վիճակում թողեցիր քո հօրը. ³արի՛ կնոջիցդ առաջ անցնենք եւ նախապատրաստենք տունը, ⁴իսկ դու վերցրո՛ւ ձկան լեղին»։ Նրանք գնացին, շունն էլ եկաւ նրանց յետեւից։ ⁵Իսկ Աննան, ըստ սովորութեան, նստել սպասում էր իր որդու ճանապարհին։ ⁶Նա տեսաւ, որ որդին գալիս է, եւ ասաց. «Ահա գալիս է քո որդին, նաեւ այն մարդը, որ ընկերացել էր նրան։ ⁷Ռափայէլն ասաց Տուբիին. «Ես գիտեմ, որ քո հօր աչքերը կը բացուեն. ⁸այժմ այդ լեղին քսի՛ր նրա աչքերի շուրջը, այն կը կսկծացնի ու նրա աչքերից կը հանի հատերը, եւ նա կը տեսնի»։ ⁹Աննան ընդառաջ գնաց, ընկաւ իր որդու պարանոցով ու ասաց նրան. «Որդեա՛կ իմ, ես քեզ տեսայ, հիմա ես, սրանից յետոյ, անհոգ կը մեռնեմ»։ Եւ երկուսով լաց եղան։ ¹⁰Տոբիթը դուրս ելաւ դռների մօտ. նա խարխափում էր ու գլորւում. որդին շտապեց նրա մօտ, վերցրեց ու կանգնեցրեց հօրը։ ¹¹Նա լեղին քսեց հօր աչքերին ու ասաց. «Հայրի՛կ, տոկա՛ եւ համբերի՛ր»։ ¹²Եւ մի պահ անց՝ հատերն անմիջապէս կեղեւահան եղան ու ընկան նրա աչքերից, ¹³եւ նա տեսաւ իր որդուն ու ընկաւ նրա պարանոցով. ¹⁴լալիս էր ու ասում. «Օրհնուած ես, Տէ՛ր Աստուած, եւ քո անունն օրհնուած է յաւիտեան, օրհնուած են քո բոլոր սուրբ հրեշտակները, ¹⁵որովհետեւ դու պատժեցիր եւ ողորմեցիր ինձ, քանի որ ահա տեսնում եմ իմ որդի Տուբիին»։ Նրա որդին ուրախութեամբ մտաւ ներս ու հօրը պատմեց այն մեծ գործերի մասին, որ իր հետ կատարուեցին Մարաստանում։ ¹⁶Տոբիթը խնդութեամբ ընդառաջ ելաւ իր հարսին. Նինուէի դռների մօտ օրհնում էր Աստծուն։ Ովքեր տեսնում էին նրան, զարմանում էին, որ նա տեսնելով է քայլում։ ¹⁷Տոբիթը նրանց առջեւ գոհութիւն էր մատուցում Աստծուն, թէ նա ինչպէս ողորմեց իրեն։ Տոբիթը մօտեցաւ իր հարսին, օրհնեց նրան ու ասաց. «Բարի եկար, դո՛ւստրս, թող օրհնուած լինի Աստուած, որ քեզ բերեց մեզ մօտ, եւ թող օրհնուեն քո հայրն ու մայրը»։ Եւ նրա բոլոր եղբայրները, որ Նինուէում էին, ուրախացան։ ¹⁸Այնտեղ եօթը օր հարսանիք արեցին։
12 Տոբիթը կանչեց իր որդի Տուբիին ու ասաց նրան. «Որդեա՛կ, այժմ տես, թէ ի՛նչ վարձ ես ուզում տալ հետդ եկած մարդուն. արժէ, որ աւելին տաս»։ ²Տուբին նրան ասաց. «Հա՛յր, ինձ ոչինչ չի պակասի, եթէ նրան տամ բերուած ունեցուածքիս կէսը, ³որովհետեւ ինձ ողջ առողջ բերեց քեզ մօտ, բուժեց իմ կնոջը, բերեց իմ արծաթը եւ քեզ նոյնպէս առողջացրեց»։ ⁴Ծերունին ասաց. «Իրաւացի է նրան տալը»։ ⁵Եւ նա կանչեց Հրեշտակին ու ասաց նրան. «Վերցրո՛ւ դու կէսն այն ամէնի, որ բերեցիր»։ ⁶Այն ժամանակ Հրեշտակը կանչեց նրանց երկուսին եւ ասաց. «Դուք Աստծո՛ւն օրհնեցէք, նրա՛ն խոստովանեցէք, փա՛ռք տուէք նրան եւ բոլոր ապրողներին պատմեցէ՛ք այն մասին, ինչ նա արեց ձեզ հետ, որովհետեւ բարի է Աստծուն օրհնելը, նրա անունը բարձրացնելը եւ Աստծու գործերի պատգամները պատուով մեծացնելը. մի՛ յապաղէք նրան բարեբանելու։ ⁷Լաւ է թագաւորի գաղտնիքը թաքցնել, իսկ Աստծու գործերը փառքով յայտնել։ Բարի՛ն գործեցէք, եւ չարը ձեզ չի հանդիպի։ ⁸Բարի են աղօթքները՝ պահեցողութիւններով, ողորմութիւններով եւ արդարութիւններով. բարի է քիչ ունեցուածքը արդարութեամբ, քան շատը՝ անիրաւութեամբ. լաւ է ողորմութիւններ անել, քան ոսկու գանձ կուտակել. ⁹ողորմութիւնը փրկում է մահից, նա ինքն էլ մարդուն մաքրում է բոլոր մեղքերից. ովքեր ողորմութիւններ եւ արդարութիւններ են անում, լցւում են կեանքով, ¹⁰իսկ ովքեր մեղք են գործում, նրանք իրենց կեանքի դէմ պատերազմողներ են։ ¹¹Այժմ ես ձեզանից ոչինչ չեմ թաքցնի, որովհետեւ արդէն ասացի, որ լաւ է արքայի գաղտնիքները թաքցնել, իսկ Աստծու գործերը փառքով յայտնել։ ¹²Երբ աղօթելու կանգնեցիր դու, նաեւ քո հարս Սառան, ես ձեր աղօթքների յիշատակը մատուցեցի սուրբ Աստծուն. իսկ երբ դու թաղում էիր մեռելներին, ես քեզ հետ էի. ¹³երբ դու չյապաղեցիր վեր կենալ, թողեցիր քո ճաշը, որպէսզի գնաս եւ թաղես մեռելը, ես չմոռացայ քեզ. երբ բարիքներ էիր գործում, ես կրկի՛ն քեզ հետ էի։ ¹⁴Աստուած ինձ ուղարկեց բժշկելու քեզ եւ քո հարս Սառային։ ¹⁵Ես Ռափայէլն եմ՝ մէկն այն եօթը սուրբ հրեշտակներից, որոնք վեր են հանում աղօթքները, մտնում սուրբ եւ փառաւոր Աստծու մօտ եւ մատուցում նրան»։ ¹⁶Նրանք երկուսն էլ շփոթուեցին ու երեսնիվայր ընկան գետնին, որովհետեւ շատ էին վախեցել։ ¹⁷Հրեշտակն ասաց նրանց. «Մի՛ վախեցէք, թո՛ղ խաղաղութիւն լինի ձեզ, օրհնեցէք Աստծո՛ւն, ¹⁸որովհետեւ ես ոչ թէ իմ շնորհով եկայ, այլ ձեր Աստծու կամքով. ¹⁹նրան օրհնեցէ՛ք յաւիտեան, որովհետեւ այն բոլոր օրերին, որ ես երեւում էի ձեզ, ո՛չ կերայ եւ ո՛չ խմեցի, այլ դուք ինձ տեսնում էիք որպէս երազ։ ²⁰Այժմ խոստովանեցէ՛ք ձեր Աստծուն, որովհետեւ ես բարձրանում եմ նրա մօտ, ով ուղարկեց ինձ. եւ դուք գրեցէ՛ք այս ամենի մասին, որ եղաւ ու կատարուեց»։ ²¹Եւ այս ամէնը գրուեց իմ Գրքի մէջ։ Իսկ նրան այլեւս չտեսան։ ²²Նրանք գոհութիւն էին մատուցում Աստծուն նրա մեծագործութիւնների համար եւ նրա համար, թէ ինչպէս իրենց յայտնուեց Տիրոջ Հրեշտակը։
13 Տոբիթը ցնծութեան մէջ գրեց այս աղօթքը, եւ ասաց. «Օրհնուած է Աստուած, որ կենդանի է յաւիտեան, օրհնուած է նրա արքայութիւնը, ²որովհետեւ նա է հարուածում եւ ողորմում, նա է իջեցնում դժոխք եւ հանում այնտեղից, եւ ոչ ոք չի փախչում նրա ձեռքից։ ³Իսրայէլի՛ որդիներ, պաշտեցէ՛ք նրան հեթանոս ազգերի առջեւ, որովհետեւ նա մեզ ցրեց նրանց մէջ. ⁴պատմեցէ՛ք նրա մեծութեան մասին, բարձրացրէ՛ք նրան բոլոր կենդանի մարդկանց առջեւ, քանի որ յաւիտեան նա է մեր Տէր Աստուածը, մեր Հայր Աստուածը։ ⁵Մեր բոլոր անիրաւութիւնների համար նա կը տանջի եւ կրկին կ՚ողորմի մեզ, մեզ կը հաւաքի բոլոր հեթանոս ազգերի միջից, ուր ցրուել ենք մենք։ ⁶Եթէ դուք ձեր ամբողջ սրտով, ձեր ամբողջ հոգով վերադառնաք նրան եւ նրա առջեւ արդարութիւն գործէք, այն ժամանակ նա էլ կը դառնայ դէպի ձեզ եւ իր երեսը չի ծածկի ձեզանից։ ⁷Դուք կը տեսնէք, թէ նա ինչ կ՚անի ձեզ հետ, եւ դուք նրան կը փառաբանէք լիաբերան։ Օրհնեցէ՛ք Տիրոջը, որ արդար է, բարձրացրէ՛ք յաւիտենութեան Թագաւորին։ ⁸Ես իմ գերութեան երկրում կը փառաբանեմ նրան եւ նրա զօրութիւնն ու մեծութիւնը ցոյց կը տամ մեղաւոր ազգերին։ Այժմ, մեղաւորնե՛ր, դարձէ՛ք եւ արդարութի՛ւն գործեցէք նրա առջեւ, քանի որ, ո՜վ գիտէ, գուցէ նա բարեհաճ լինի եւ ողորմի ձեզ։ ⁹Իսկ ես կ՚օրհնեմ իմ Աստծուն. իմ անձը կ՚օրհնի երկնքի Թագաւորին, ես կը ցնծամ նրա մեծութեան համար։ ¹⁰Թող բոլոր ազգերն ասեն այս եւ փառաբանեն նրան Երուսաղէմ սուրբ քաղաքում։ ¹¹Երուսաղէ՛մ, նա կը պատժի քո ժողովրդի որդիներին, բայց նորից կը դառնայ ու կ՚ողորմի արդարների որդիներին։ ¹²Դու գոհութիւն կը մատուցես բարերար Տիրոջը եւ կ՚օրհնես յաւիտենութեան Թագաւորին, քանի որ նա իր տաճարը դարձեալ ուրախութեամբ կը կառուցի քո մէջ, ¹³քո մէջ կը ցնծան նրանք, ովքեր գերուած են, քեզ կը սիրեն նրանք, ովքեր բոլոր ազգերի մէջ յաւիտեան թշուառացած են։ ¹⁴Բազմաթիւ ազգեր կը գան հեռուից, Տէր Աստծու անունով իրենց ձեռքերին առած կը բերեն իրենց նուէրները՝ մատուցելու երկնաւոր Թագաւորին եւ քեզ ուրախութիւն կը տան սերնդից սերունդ։ ¹⁵Քո բոլոր ատելիներն անիծեալ կը լինեն, քո բոլոր սիրելիներն օրհնեալ կը լինեն։ ¹⁶Ցնծա՛ եւ ուրա՛խ եղիր արդարների որդիների համար, որովհետեւ նրանք կը հաւաքուեն միասինեւ միասին կը փառաբանեն արդարութիւնների Տիրոջը։ ¹⁷Քեզ սիրողները երջանիկ կը լինեն, եւ նրանք կը ցնծան քո խաղաղութեան համար. երանի՜ նրանց, ովքեր տրտմեցին քո կործանման համար, որովհետեւ երբ նրանք տեսնեն քո փառքը, կրկին քեզանով կը ցնծան եւ յաւիտեան ուրախ կը լինեն։ ¹⁸Հոգիս կ՚օրհնի Աստծուն՝ մեծ Թագաւորին, ¹⁹որովհետեւ Երուսաղէմը կը կառուցուի թանկարժէք քարերով՝ շափիւղայով, սուտակով եւ այլ թանկագին քարերով. քո պարիսպները, աշտարակներն ու ամրութիւնները կը կառուցուեն ազնիւ ոսկով. ²⁰Երուսաղէմի բոլոր հրապարակները կը պատրաստուեն բիւրեղ, դահանակ եւ սարդիոն քարերով։ ²¹Երուսաղէմի բոլոր փողոցներում կ՚ասեն՝ Ալէլուիա. կ՚օրհնեն եւ կ՚ասեն. «Օրհնուած է Աստուած, որ յաւիտեան բարձրացրեց ամբողջ աշխարհը»։
14 Տոբիթը վերջացրեց այս օրհներգը։ ²Երբ նրա աչքերը կուրացան, նա յիսունութ տարեկան էր. ութ տարի անց աչքերը կրկին բացուեցին. ³նա ողորմութիւններ էր անում. էլ աւելի էր երկնչում Աստծուց ու փառաբանում նրան։ ⁴Նա շատ ծերացաւ. ⁵կանչեց իր որդուն, իր որդու որդիներին եւ իր որդուն ասաց. «Որդեա՛կ, դու վերցրո՛ւ քո որդիներին, որովհետեւ ես ահա ծերացել եմ եւ մօտ եմ մեռնելու. այժմ դու գնա՛ Մարաց երկիր, որդեա՛կ իմ, ⁶որովհետեւ ես հաւատում եմ, որ, ինչպէս Յովնան մարգարէն է ասել, Նինուէն պիտի կործանուի, իսկ Մարաց երկրում միառժամանակ խաղաղութիւն պիտի լինի։ Մեր եղբայրները կը ցրուեն այս բարի երկրից, Երուսաղէմն աւերակ ու անապատ կը դառնայ, նրա մէջ Աստծու Տունը կը հրկիզուի եւ մի որոշ ժամանակ աւերուած կը լինի։ ⁷Բայց Աստուած կրկին կ՚ողորմի նրանց ու կը վերադարձնի հայրենի երկիր, եւ նրանք կը շինեն Աստծու Տունը, բայց ոչ առաջինի նման, մինչեւ որ լրանան յաւիտենութեան ժամանակները։ Դրանից յետոյ կը վերադառնան այս գերութիւնից եւ փառքով ու մեծ պատուով կը կառուցեն Երուսաղէմը։ Աստծու տաճարը նրա մէջ յաւիտեան բոլոր ազգերի կողմից կը կառուցուի փառաւոր շինուածքներով, ինչպէս նրա մասին ասել են մարգարէները։ ⁸Բոլոր հեթանոսները դարձի կը գան՝ ճշմարտութեամբ երկնչելու Տէր Աստծուց, եւ կը կործանեն ու կը մերժեն իրենց կուռքերը։ ⁹Բոլոր ժողովուրդները կ՚օրհնեն Տիրոջը, եւ ամէն ժողովուրդ կը խոստովանի իր Աստծուն։ Տէրը կը բարձրացնի իր ժողովրդին. եւ բոլոր նրանք, ովքեր ճշմարտութեամբ ու արդարութեամբ սիրում են Տէր Աստծուն, կը ցնծան. դուք էլ ձեր հայրերի նման ողորմութիւն կ՚անէք։ ¹⁰Արդ, որդեա՛կ իմ, դու գնա՛ այստեղից, որովհետեւ Յովնան մարգարէի ասածն անպատճառ կը լինի։ ¹¹Բայց դու կը կատարես օրէնքներն ու բոլոր հրամանները. եղի՛ր ողորմած ու արդար, որպէսզի քեզ համար բարի լինի. ¹²կը թաղես ինձ եւ քո մօրը՝ ինձ հետ. այլեւս չմնաս Նինուէում։ Որդեա՛կ իմ, դու տես, թէ ինչ արեց Ադամն Աքիաքարին, որը սնել էր նրան. թէ ինչպէս լոյսից նրան տարաւ խաւար եւ թէ որքան չարիք գործեց նրա նկատմամբ. բայց Աքիաքարը փրկուեց, իսկ նա ստացաւ հատուցումը՝ նրա փոխարէն ինքն իջաւ խաւարի մէջ. Մանասէն ողորմութիւններ արեց եւ իր դէմ նիւթուած մահուան օրը փրկուեց, իսկ Ադամն ընկաւ որոգայթ եւ կործանուեց։ ¹³Եւ ահա, որդեա՛կ իմ, դու տե՛ս, թէ ի՜նչ է անում ողորմութիւնը, կամ ինչպէ՜ս է փրկում արդարութիւնը»։ Երբ ասաց այս, հոգին աւանդեց իր մահճում, քանի որ նա հարիւր յիսուն տարեկան էր։ Նրա որդին մեծ փառքով ու պատուով թաղեց նրան։ ¹⁴Իսկ երբ մեռաւ Աննան, նա իր հօր մօտ թաղեց նաեւ նրան։ Տուբին իր կնոջ ու որդիների հետ գնաց Մարաց Եկբատան քաղաքը՝ իր աներ Ռագուէլի մօտ։ ¹⁵Տուբին մեծ պատուով ծերացաւ. նա փառքով ու պատուով թաղեց իր աներոջն ու զոքանչին եւ ժառանգեց նրանց տունն ու իր հայր Տոբիթի տունը։ ¹⁶Նա հարիւր քսանեօթը տարեկան հասակում մեռաւ Մարաց Եկբատան քաղաքում։ ¹⁷Քանի դեռ նա չէր մեռել, լսեց Նինուէի կործանման մասին, ուր իրենց գերութեան էր տարել Նաբուքոդոնոսոր Ասուերոսը։ Տուբին, որ դեռ չէր մեռել, ուրախացաւ Նինուէի կործանման համար։ Նա գոհութիւն մատուցելով փառք տուեց Աստծուն, որին փառք յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն։

---